26.佐賀県
(1)分布及び消滅状況の概要
佐賀県内の干潟の分布は、北部の玄界灘沿岸と南部の有明海沿岸、中西部の伊万里湾に分けられる。
北部においては大規模な干潟は少なく、東松浦半島を中心に小規模な干潟が点在している。 底質は西部で泥質、東部で砂質となっている。 また、日本三大松林である虹ノ松原とその前浜干潟である松浦潟は、東松浦半島の東方に位置する。
干潟の消滅状況においては、もともと大規模な干潟がないため干拓、埋め立て等による消滅地域は少ない。
南部の干潟は、筑後川、六角川、嘉瀬川、塩田川等の大規模河川が流入する典型的な内湾である有明海に存在する。 土砂や火山灰の堆積、河川に流入による浮泥は、日本最大である有明海の干満作用によって海岸に運ばれ堆積する。
佐賀県内における有明海沿岸は長崎県境の大浦から筑後川河口まで干潟のないところはほとんどなく、大きな干潟が連続しており、また、全てが泥質である。
干潟の消滅状況は前回(第2回自然環境保全基礎調査)と比べると小規模なものが数ヶ所ある。
伊万里湾の干潟分布は、湾奥部の伊万里川、有田川河口に広がる中規模の泥質干潟があるが、消滅干潟は確認されていない。
全体の概要について述べてみると、潟湖は全くなく河口干潟も有明海の大河口と伊万里川、有田川河口のみで前浜干潟が大部分である。 消滅干潟は、前回調査時と比べてかなり少ないが、年代、面積、消滅理由等が不明なものが大部分である。
現存干潟・消滅干潟総括裏
海 域 名 |
現存干潟 |
消滅干潟 |
||
調査区数 |
面積(ha) |
調査区数 |
面積(ha) |
|
唐津・伊万里 |
28 |
378 |
2 |
5 |
有 明 海 |
26 |
9,585 |
7 |
27 |
合 計 |
54 |
9,963 |
9 |
32 |
〈調査実施方法〉
既存資料調査; |
干潟の面積、タイプ、藻場、保護指定、干潟の土地利用制度、環境質の変化、の確認 |
現地確認調査; |
干潟のタイプ、底質、遮蔽度、植生、清澄度、海岸改変状況、陸域土地利用の確認。 |
ヒアリング調査:鳥類の飛来状況、干潟の利用の確認。
但し、全ての干潟に於て現地確認調査を行い、不十分な点を資料で補った。
(2)現存、消滅干潟一覧表
現存・消滅干潟一覧表
調査区 |
地図 |
海域名 |
市町村名 |
地 名 |
タイプ |
面 積(ha) |
|
現存干潟 |
消滅干潟 |
||||||
1 |
13 |
唐津伊万里 |
伊万里市 |
里 |
1 |
143 |
|
2 |
13 |
〃 |
〃 |
川 東 |
2 |
3 |
|
3 |
13 |
〃 |
〃 |
多 々 良 |
1 |
85 |
|
4 |
13 |
〃 |
〃 |
浦 分 |
1 |
25 |
|
5 |
13 |
〃 |
〃 |
浦 潟 |
1 |
10 |
|
6 |
12 |
〃 |
〃 |
福 田 |
1 |
2 |
|
7 |
12 |
〃 |
〃 |
〃 |
1 |
1 |
|
8 |
12 |
〃 |
〃 |
〃 |
1 |
3 |
|
9 |
12 |
〃 |
〃 |
〃 |
1 |
1 |
|
10 |
12 |
〃 |
〃 |
煤 屋 |
1 |
2 |
|
11 |
12 |
〃 |
〃 |
〃 |
1 |
1 |
|
12 |
12 |
〃 |
〃 |
馬 蛤 潟 |
1 |
2 |
|
13 |
12 |
〃 |
〃 |
辻 |
1 |
2 |
|
14 |
12 |
〃 |
〃 |
小 島 |
1 |
2 |
|
15 |
12 |
〃 |
〃 |
杉 野 浦 |
1 |
1 |
|
16 |
12 |
〃 |
肥 前 町 |
大 浦 |
1 |
12 |
|
17 |
12 |
〃 |
〃 |
満 越 |
1 |
3 |
|
18 |
11 |
〃 |
鎮 西 町 |
野 元 |
1 |
1 |
|
19 |
11 |
〃 |
呼 子 町 |
辻 |
1 |
1 |
|
20 |
11 |
〃 |
〃 |
〃 |
1 |
1 |
|
21 |
11 |
〃 |
〃 |
友 崎 |
1 |
|
1 |
22 |
11 |
〃 |
〃 |
〃 |
1 |
1 |
|
23 |
11 |
〃 |
呼子町、鎮 |
小 友 |
1 |
10 |
|
24 |
11 |
〃 |
唐津市 |
志 坂 鼻 |
1 |
6 |
|
25 |
11 |
〃 |
〃 |
〃 |
1 |
|
4 |
26 |
11 |
〃 |
〃 |
神 集 島 |
1 |
15 |
|
27 |
11 |
〃 |
〃 |
相 賀 |
1 |
8 |
|
28 |
11 |
〃 |
〃 |
鳩 川 |
1 |
3 |
|
29 |
7・12 |
〃 |
唐 津 市 |
松 浦 潟 |
1 |
30 |
|
30 |
7 |
〃 |
浜 玉 町 |
浜 崎 |
2 |
4 |
|
31 |
6 |
有 明 海 |
川 副 町 |
大 詫 問 |
2 |
525 |
|
32 |
6 |
〃 |
〃 |
〃 |
2 |
420 |
|
33 |
6 |
〃 |
〃 |
〃 |
2 |
258 |
|
34 |
6 |
〃 |
〃 |
〃 |
2 |
75 |
|
35 |
6 |
〃 |
〃 |
〃 |
2 |
210 |
|
36 |
6 |
〃 |
〃 |
〃 |
2 |
283 |
|
37 |
6 |
〃 |
〃 |
〃 |
2 |
290 |
|
38 |
6 |
〃 |
〃 |
国造干拓 |
1 |
404 |
|
39 |
6 |
〃 |
〃 |
西川副干拓 |
2 |
973 |
|
40 |
6・8・9 |
〃 |
東与賀町 |
大 授 搦 |
1 |
1289 |
|
41 |
8・9 |
〃 |
久保田町 |
久保田干 |
1 |
261 |
|
42 |
8 |
〃 |
芦 刈 町 |
社 搦 |
2 |
20 |
|
43 |
8・9 |
〃 |
白 石 町 |
有明干拓 |
1 |
1425 |
|
44 |
9 |
〃 |
有 明 町 |
〃 |
1 |
621 |
|
45 |
9 |
〃 |
〃 |
宝 島 |
2 |
18 |
|
46 |
9 |
〃 |
鹿 島 市 |
三部干拓 |
1 |
80 |
|
47 |
9 |
〃 |
〃 |
重 ノ 木 |
2 |
15 |
|
48 |
9 |
〃 |
〃 |
浜 干 拓 |
1 |
311 |
|
49 |
9 |
〃 |
〃 |
〃 |
1 |
|
2 |
50 |
9 |
〃 |
〃 |
三部干拓 |
2 |
385 |
|
51 |
9 |
〃 |
鹿 島 市 |
七 浦 |
1 |
1353 |
|
52 |
9 |
〃 |
〃 |
〃 |
1 |
|
6 |
53 |
9 |
〃 |
〃 |
〃 |
1 |
|
7 |
54 |
9 |
〃 |
〃 |
〃 |
1 |
|
4 |
55 |
9 |
〃 |
〃 |
〃 |
1 |
|
2 |
56 |
9 |
〃 |
〃 |
〃 |
1 |
|
2 |
57 |
9 |
〃 |
太 良 町 |
油 津 |
1 |
126 |
|
58 |
9 |
〃 |
〃 |
〃 |
1 |
|
4 |
59 |
9・10 |
〃 |
〃 |
糸 岐 |
1 |
145 |
|
60 |
10 |
〃 |
〃 |
大 浦 |
1 |
35 |
|
61 |
10 |
〃 |
〃 |
道 越 |
1 |
25 |
|
62 |
10 |
〃 |
〃 |
竹 崎 |
2 |
28 |
|
63 |
10 |
〃 |
〃 |
牟 田 |
2 |
10 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
計 |
|
|
|
|
|
9,963 |
32 |
前回調査区との対照表
(干潟分布・改変状況調査)
今 回 調 査 区 |
区分の変更 |
前回調査区 |
備考 |
||||
現存干潟 |
消滅干潟 |
||||||
番号 |
面積(ha) |
番号 |
面積(ha) |
番号 |
面積(ha) |
||
1 |
143 |
|
|
|
1 |
143 |
|
2 |
3 |
|
|
|
3 |
3 |
|
3 |
85 |
|
|
|
4 |
85 |
|
4 |
25 |
|
|
|
5 |
25 |
|
5 |
10 |
|
|
|
6 |
10 |
|
6 |
2 |
|
|
|
9 |
2 |
|
7 |
1 |
|
|
|
10 |
1 |
|
8 |
3 |
|
|
|
11 |
3 |
|
9 |
1 |
|
|
|
12 |
1 |
|
10 |
2 |
|
|
|
13 |
2 |
|
11 |
1 |
|
|
|
14 |
1 |
|
12 |
2 |
|
|
|
15 |
2 |
|
13 |
2 |
|
|
|
16 |
2 |
|
14 |
2 |
|
|
|
17 |
2 |
|
15 |
1 |
|
|
|
18 |
1 |
|
16 |
12 |
|
|
|
19 |
12 |
|
17 |
3 |
|
|
|
20 |
3 |
|
18 |
1 |
|
|
|
22 |
1 |
|
19 |
1 |
|
|
|
23 |
1 |
|
20 |
1 |
|
|
|
24 |
1 |
|
|
|
21 |
1 |
|
25 |
2 |
|
22 |
1 |
|
|
|
|
|
|
23 |
10 |
|
|
|
26 |
10 |
|
24 |
6 |
|
|
|
27 |
10 |
|
|
|
25 |
4 |
|
|
|
|
26 |
15 |
|
|
|
28 |
15 |
|
27 |
8 |
|
|
|
29 |
8 |
|
28 |
3 |
|
|
|
30 |
3 |
|
29 |
30 |
|
|
|
31 |
30 |
|
30 |
4 |
|
|
|
32 |
4 |
|
31 |
525 |
|
|
|
33 |
525 |
|
32 |
420 |
|
|
|
34 |
420 |
|
33 |
258 |
|
|
|
35 |
258 |
|
34 |
75 |
|
|
|
36 |
75 |
|
35 |
210 |
|
|
|
37 |
210 |
|
36 |
283 |
|
|
|
38 |
283 |
|
37 |
290 |
|
|
|
39 |
290 |
|
38 |
404 |
|
|
|
42 |
404 |
|
39 |
973 |
|
|
|
44 |
973 |
|
40 |
1289 |
|
|
|
46 |
1289 |
|
41 |
261 |
|
|
|
49 |
261 |
|
42 |
20 |
|
|
|
50 |
20 |
|
43 |
1425 |
|
|
|
51 |
1425 |
|
44 |
621 |
|
|
|
55 |
621 |
|
45 |
18 |
|
|
|
57 |
18 |
|
46 |
80 |
|
|
|
58 |
80 |
|
47 |
15 |
|
|
|
59 |
15 |
|
48 |
311 |
|
|
|
60 |
313 |
|
|
|
49 |
2 |
|
|
|
|
50 |
385 |
|
|
|
62 |
385 |
|
51 |
1353 |
|
|
|
63 |
1374 |
|
|
|
52 |
6 |
|
|
|
|
|
|
53 |
7 |
|
|
|
|
|
|
54 |
4 |
|
|
|
|
|
|
55 |
2 |
|
|
|
|
|
|
56 |
2 |
|
|
|
|
57 |
126 |
|
|
|
65 |
130 |
|
|
|
58 |
4 |
|
|
|
|
59 |
145 |
|
|
|
66 |
145 |
|
60 |
35 |
|
|
|
67 |
35 |
|
61 |
25 |
|
|
|
68 |
25 |
|
62 |
28 |
|
|
|
69 |
28 |
|
63 |
10 |
|
|
|
70 |
10 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(3)現存、消滅干潟分布図
41佐賀県 干 潟 分 布 図
|
佐 賀−1 |
佐 賀−2
|